Dit jaar is het 81 jaar geleden dat de stad Knokke-Heist werd bevrijd. Een goede reden voor radioamateurs om andermaal deze gebeurtenis te herdenken.
Jaarlijks nemen duizenden wandelaars deel aan de Canadese Bevrijdingsmars, die de route volgt die de Canadese soldaten hebben afgelegd tussen Hoofdplaat (NL) en Knokke-Heist (BE).
In navolging op vorige jaren, brengt ook dit jaar de Radioclub ONZ Oostkust hulde aan de Canadese soldaten die de stad Knokke bevrijd hebben op 1 november 1944.
Van 15 oktober tem 15 november zal daarom de roepnaam OR81C in de lucht zijn op alle banden.
De roepnaam OR81C zal actief zijn tijdens de Canadese Bevrijdingsmars op zondag 2 november 2025.
De wandeling start aan de Westerscheldedijk in Hoofdplaat. Via tal van dijken (o.a. Wilhelminadijk, Oranjedijk, Kaas en Broodse dijk... ) gaat de tocht richting Oostburg. Het tweede deel van de mars gaat langs enkele typische dorpjes Zuidzande, Terhofstede en Retranchement met omwalling daterend uit de Spaanse bezetting. Via de Hickmanbrug, (genoemd naar gesneuvelde Canadese sergeant) trekt men de Belgische grens over.
Knokke-Heist is bevrijd op 1 november 1944 door de Canadese troepen. Dit markeerde het einde van vijf jaar Duitse bezetting in de regio. De Canadese en Poolse troepen speelden een cruciale rol bij de bevrijding van Knokke-Heist tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het Canadese 1e Leger, onder leiding van generaal Harry Crerar, was verantwoordelijk voor Operatie Switchback, die gericht was op het bevrijden van de Scheldemonding om toegang te krijgen tot de haven van Antwerpen. Dit was essentieel voor de geallieerde bevoorradingslijnen.
De 1e Poolse Pantserdivisie, onder bevel van generaal Stanisław Maczek, werkte nauw samen met de Canadezen. De Canadese en Poolse troepen speelden een belangrijke rol in het doorbreken van de Duitse verdedigingslinies en het bevrijden van verschillende dorpen en steden in de Vlaamse kuststreek.
Samen zorgden deze troepen ervoor dat de Duitse bezetting werd beëindigd en dat de geallieerden een strategisch belangrijke toegangspoort tot Europa veilig stelden.
De bevrijding van Knokke-Heist kende verschillende uitdagingen. Het gebied rond Knokke-Heist bestond uit moerassige gronden en polders, wat de mobiliteit van de troepen bemoeilijkte. Dit maakte het lastig voor tanks en andere voertuigen om zich voort te bewegen.
De Duitse troepen hadden sterke verdedigingslinies opgezet, inclusief bunkers en mijnenvelden. Het herfstweer in 1944 was vaak slecht, met veel regen.
Dit vertraagde de opmars van de geallieerde troepen en maakte de logistieke ondersteuning moeilijker. Zie ook https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/de-slag-om-de-schelde
Operatie Switchback.
Operatie Switchback vond plaats tussen 6 oktober en 3 november 1944 en werd uitgevoerd door de 3e Canadese Infanteriedivisie. Het doel van de operatie was om de goed ingegraven Duitse verdedigers te verdrijven uit Breskens. Op 21 oktober viel Breskens en op 3 november 1944 gaven de Duitse verdedigers het gebied op.
Na de geallieerde opmars door Frankrijk en België, na de uitbraak uit Normandië in augustus 1944, was de bevoorrading van de oprukkende legers cruciaal. Hoewel de havenstad Antwerpen al in september was bevrijd, was men voor de bevoorrading nog steeds afhankelijk van de duizenden vrachtwagens die vanuit de geïmproviseerde havens in Normandië honderden kilometers naar het front reden. De Antwerpse haven bleef namelijk onbruikbaar zolang de Duitsers nog de controle over de oevers van de toegangsweg (de Schelde) behielden. Een snelle bevrijding van Zeeland was dus van het grootste belang.
De Canadese Bevrijdingsmars.
In Knokke-Heist wordt jaarlijks de bevrijding van 1944 door de Canadese troepen herdacht, met als hoogtepunt de Canadese Bevrijdingsmars, die de route volgt die de Canadese soldaten hebben afgelegd. November 1944 was een memorabele maand voor de stad Knokke-Heist. Brussel was reeds bevrijd op 3 september, Antwerpen op 4 september en Brugge op 11 september. Het Belgisch grondgebied was vrijwel helemaal door de geallieerden bevrijd, behalve een klein stuk van de provincie West-Vlaanderen.
Na vier jaar bezetting kon men eindelijk de Belgische driekleur terug aan de balkons laten wapperen. Canadese tanks reden op 1 november 1944 Knokke-Heist binnen.
De samenwerking tussen de Canadese en Poolse troepen vereiste goede communicatie en coördinatie. Ondanks al deze uitdagingen slaagden de geallieerde troepen erin om Knokke-Heist te bevrijden en een belangrijke stap te zetten in de bevrijding van België.
Bijgestaan door de plaatselijke Weerstand is de Duitse plaatscommandant ingerekend. De Duitse generaal Knut Eberding is toen door de Canadezen gevangengenomen.
De bevolking kwam massaal op straat en was in een euforie om de bevrijders te verwelkomen.
Lees ook https://zwinstreek.eu/geschiedenis/heemkundige-kringen/cnocke-is-hier/202-geschiedenis/heemkundige-kringen/publicaties-heemkunde/1312-bevrijding-van-knokke-bevrijding-langs-het-hazegras-de-laatste-slag-1-november-1944-schelde-vrij-1994-31
De banden met Canada blijven bestaan.
Op 1 november 1945 werd de eerste herdenking gevierd van de bevrijding. De regimenten die nog in Nederland en Duitsland verbleven werden uitgenodigd voor de vieringen. Een groot feest, een parade en een bloemenhulde stonden op het programma. Ter ere van de bevrijders werd het ‘Canada square’ bij het Casino plechtig ingehuldigd in aanwezigheid van tal van Canadese officieren. Een ‘Pipes Band’ luisterde de plechtigheden op en de banden met Canada bleven bestaan.
De mars werd een symbool van dankbaarheid en herinnering, een eerbetoon aan de moed en opoffering van de bevrijders.
Na de bevrijding organiseerde Knokke-Heist elk jaar een mars ter ere van de Canadese soldaten die de vrijheid hadden teruggebracht. De Canadese Bevrijdingsmars werd een symbool van dankbaarheid en herinnering alsook een eerbetoon aan de moed en opoffering van de bevrijders.
Het is een 33 km lange wandeling langs de 18 Canadese gedenktekens en over de “Hickman-brug” in Retrachement. De wandeling eindigt in het centrum van Knokke-Heist.
Deze sportieve manifestatie met historische achtergrond is een unieke gebeurtenis waar nog steeds duizenden wandelaars aan deel nemen.
Radioclub ONZ Oostkust.
Sinds de oprichting organiseert de Radioclub ONZ Oostkust jaarlijks een evenement “On The Air” om de bevrijding te herdenken en te eren.
Dit jaar is de speciale roepnaam OR81C. De Radioclub ONZ Oostkust zal actief zijn op alle banden in HF, VHF en UHF. Zie https://www.qrz.com/db/OR81C
Log uploads naar Hamlog.eu en QSL via eQSL. Er is een gratis award beschikbaar (ook voor SWL's).
Om een OR81C award te behalen moet u 1 QSO maken met station OR81C. Alle banden en modes zijn toegestaan.
Info: ON4IBM Ivan on4ibm@telenet.be
Met dank aan Ronny, ON6CQ, voor het aanleveren van dit artikel.